“Çevresel Demokrasiyi Teşvik Etmek: Bir insan hakkı olarak temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre hakkının usule ilişkin unsurları”

Çeviren: Stj. Av. Mesut Bilicitürk 

KATKI ÇAĞRISI

SON TESLİM TARİHİ

02 Ekim 2023

Amaç Ekim 2023’te Genel Kurulda sunulacak olan 'Çevresel Demokrasiyi Teşvik Etmek: Bir insan hakkı olarak temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre hakkının usule ilişkin unsurları' konulu kurum raporunu bilgilendirmek.

Arka Plan

Özel Raportör, temiz hava, güvenilir ve yeterli su, sağlıklı ve sürdürülebilir olarak üretilmiş gıda, zehirli atıksız çevre, sağlıklı ekosistemler ile biyoçeşitlilik ve güvenli, yaşanabilir bir iklim de dâhil olmak üzere bir insan hakkı olarak temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre hakkının temel unsurlarına ilişkin altı tematik rapor serisini tamamlamıştır. Özel Raportörün bir sonraki tematik raporu, bilgiye, erişim, halkın katılımı ve etkili hukuk yollarıyla adalete erişimi kapsayacak şekilde temiz sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre hakkının usule ilişkin veya katılımcı unsurlarını ele alacaktır. Bu rapor, İnsan Hakları ve Çevre Çerçeve İlkeleri ışığında ayrıca çevresel eğitim, ifade ve örgütlenme özgürlüğü hakları ile çevresel insan hakları savunucuları için güvenli alanlar gibi ilgili diğer konuları da ele alacaktır. Özel Raportör, aşağıdaki sorulara yanıt vererek devletler, hak sahipleri ve paydaşlardan konuya ilişkin katkıda bulunmalarını istemektedir.

Vereceğiniz cevaplar, Özel Raportörün incelemelerine ve Ekim 2023'te BM Genel Kuruluna sunacağı raporuna katkı sağlayacaktır.

Sorular

Özel Raportör, sizi aşağıdaki sorulara yanıt vermeye davet ediyor ve yanıtları memnuniyetle karşılıyor:   

1. Çevresel konularda bilgiye erişim, halkın katılımı ve etkili hukuk yollarıyla adalete erişim haklarına ilişkin devletlerin yükümlülükleri - ve işletmelerin sorumlulukları - nelerdir? Bu hakların tam anlamıyla kullanılmasının önündeki önemli engeller nelerdir? Bu engeller nasıl aşılabilir?

2. Devletlerin çevresel eğitim hakkı ile ifade ve örgütlenme özgürlüklerinin çevresel bağlamda kullanılmasıyla ilgili yükümlülükleri nelerdir? Bu hakların tam anlamıyla kullanılmasının önündeki önemli engeller nelerdir? Bu engeller nasıl aşılabilir?

3. Çevresel insan hakları savunucularının güvenliğini sağlamak için devletler ve işletmeler ne yapabilir?

4. Lütfen çevresel ve iklimsel zararlara karşı özellikle kırılgan olabilecek nüfuslar için çevresel eğitim, bilgiye erişim, etkili hukuk yollarıyla adalete erişim, ifade özgürlüğü ve örgütlenme özgürlüğü haklarının nasıl kullanılabileceğine ilişkin yolları belirtiniz. (örn. kadınlar, çocuklar, yoksulluk içinde yaşayan kişiler, yerli halklar ve geleneksel topluluklar, yaşlılar, engelli kişiler, etnik, ırksal ve diğer azınlıklar, yerinden edilmiş kişiler)

5. Çevresel demokrasiye ilişkin iki bölgesel anlaşma -Aarhus Sözleşmesi ve Escazu Anlaşması- bilgiye erişim, ifade ve örgütlenme özgürlüğü, çevresel eğitim, etkili hukuk yollarıyla adalete erişim ve çevresel insan hakları savunucuları için güvenli alanlar ile ilgili insan haklarının geliştirilmesinde ne ölçüde etkili olmuştur?

6. Lütfen bilgiye erişim, etkili hukuk yollarıyla adalete erişim, çevresel eğitim, ifade ve örgütlenme özgürlüğü ve çevresel insan hakları savunucuları için güvenli alanlar ile ilgili iyi uygulama örnekleri veriniz.

Yanıtların teslimi

Lütfen soru listesine verdiğiniz yanıtları Word formatında e-posta ile hrc-sr-environment@un.org adresine gönderiniz.

Bununla birlikte başvurular aşağıdaki adrese normal posta yoluyla gönderilmesi halinde de kabul edilecektir:

“UN Special Rapporteur on human rights and the environment- Thematic Engagement, Special Procedures and Right to Development Division UNOG-OHCHR CH-1211 Geneva 10, Switzerland”

Başvurularınızın kısa ve öz olmasını, ekler veya eklentiler hariç maksimum 2.000 kelimeyle sınırlı tutmanızı rica ediyoruz.

Çeviri kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle, başvurularınızı İngilizce, Fransızca veya İspanyolca dillerinden biriyle gönderilmesini rica ediyoruz.

Gereksiz tekrarlardan kaçınmak için: Yakın zamanda BM insan hakları mekanizmalarının (veya diğer uluslararası kuruluşların) katkı çağrısına bu taleple de ilgili bilgilerle yanıt verdiyseniz, bizi bu yanıtlara yönlendirmenizden memnuniyet duyarız.

Son başvuru tarihi 2 Ekim 2023’tür. (uzatılmış tarihtir) 

Aksi talep edilmedikçe tüm başvurular kamuya açık hale getirilecek ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği web sayfasında bulunan Özel Raportörün ana sayfasında yayınlanacaktır.

Çağrının orijinal metnine ulaşmak için: https://www.ohchr.org/en/calls-for-input/2023/promoting-environmental-democracy-procedural-elements-human-right-clean